Versleten tussenwervelschijf

Wat is een versleten tussenwervelschijf?

Afname functie door uitdroging en hoogteverlies

Tegenwoordig wint de overtuiging steeds meer terrein, dat rugklachten het gevolg kunnen zijn van slijtageverschijnselen van de tussenwervelschijf die aanleiding geven tot instabiliteit. Men moet daarbij eerder denken aan "microbewegingen", zonder dat op een Röntgenfoto een duidelijke verschuiving van een wervel te zien is.

Versleten tussenwervelschijf

Oorzaken van een versleten tussenwervelschijf

Waar de discussie werkelijk over gaat is de vraag of de iets vergrote beweeglijkheid zonder verschuiving als instabiliteit beschouwd moet worden en of dit de oorzaak is van de klachten. Dit beeld staat in de literatuur bekend als ‘Degenerative Disc Disease’ (DDD). De meningen zijn hier sterk over verdeeld, maar in de literatuur komen steeds meer aanwijzingen dat dit als een op zichzelf staande afwijking is (1).

Klachten van een versleten tussenwervelschijf

Bij deze patiënten staat de diepe rugpijn juist op de voorgrond. De diepe rugpijn neemt vooral toe overdag, bij belasting en beweging van de rug, en neemt weer af in de nacht.

Vaak ervaren de patiënten ook beenpijn, maar deze pijn is minder specifiek dan bij een mechanische zenuwbeknelling, zoals dat het geval kan zijn bij een hernia of verschuiving van een wervel. Dit noemt men dan ‘pseudoradiculaire’ beenpijn. De verklaring voor de beenpijn zou terug te voeren zijn op een ontstekingsproces van de versleten tussenwervelschijf, waarbij endotoxinen en radicalen vrijkomen en zo de nabijgelegen beenzenuw(en) irriteren.

Diagnose van een versleten tussenwervelschijf

Beeldvormend onderzoek

Ook hier wordt de patiënt altijd eerst gezien door de neuroloog. Er volgt dan vaak beeldvormend onderzoek, meestal een Röntgenfoto en MRI. Vaak worden dan door de radioloog een- of meerdere tussenwervelschijven beschreven, die zwart en dus uitgedroogd zijn (Black Disc).

Soms is er sprake van een 'Modic Sign'. Dit zijn onstekingreacties van de versleten tussenwervelschijf in de aangrenzende wervels. Niet zelden is de hoogte van de tussenwervelschijf afgenomen. Zodoende is de oorspronkelijke functie van de tussenwervelschijf verslechterd, namelijk het schokdempend effect en de beweeglijkheid van de aangrenzende wervels.

Gipscorset

Als de klachten verminderen wanneer de rug minder beweegt, dan kan een gipskorset een voorspellende waarde hebben voor het resultaat van een operatie waarbij een deel van de wervelkolom tijdelijk aan de buitenkant wordt vastgezet. Zo'n gipskorset heeft een bovenbeenpijp en wordt doorgaans twee weken gedragen. Tijdens het dragen van dit korset kan de patiënt gewoon lopen, liggen en naar het toilet. Vooroverbuigen en zitten is niet mogelijk.

Psychologisch onderzoek

Dit onderzoek wordt soms uitgevoerd en dient ertoe om inzicht te krijgen op welke wijze de patiënt met zijn klachten omgaat, wat deze verwacht van een operatie en hoe de revalidatie daarna het beste kan plaatsvinden. Geen van deze onderzoeken heeft een 100% voorspellende waarde. Als een of meerdere testen gedaan zijn kan een vervolgafspraak worden gemaakt met de neurochirurg om alle resultaten te bespreken. Afhankelijk van de resultaten van de testen kan een operatie worden voorgesteld.

Operatie van een versleten tussenwervelschijf

Vanuit de voorzijde (ALIF)

De neuroloog zal streven om, in overleg met de patiënt, zo lang mogelijk op een niet-operatieve manier de klachten te behandelen. Indien, na verloop van tijd, alle behandelopties niet meer werken, dan kan de neuroloog besluiten u te verwijzen naar de neurochirurg om een operatie te bespreken. Een operatie moet altijd worden beschouwd als een laatste behandeloptie.

Spondylodese

Deze benadering heeft de voorkeur indien er sprake is van een versleten tussenwervelschijf. Immers, de beenzenuwen, die aan de achterkant van de wervelkolom uit het kanaal komen, worden niet mechanisch bekneld en is er dus geen reden om de wervels via de achterkant vast te zetten.

Deze ALIF ingreep vindt plaats via een toegang langs de feitelijke buikholte. Bij deze ingreep wordt aan de voorkant van de wervelkolom de tussenwervelschijf verwijderd, waarna in de vrijgekomen ruimte een kooitje (cage), gevuld met cement wordt geplaatst, dat met 4 extra wervel schroefjes wordt vastgezet, zodat er geen beweging tussen de wervels meer mogelijk is. Zodoende wordt de afstand tussen de wervels behouden en kunnen deze langzaam met elkaar vergroeien.

Synfix (DePuy Synthes)

Een operatie; hoe gaat dat?

Klik op de onderstaande knop voor meer algemene informatie over een operatie bij dr. Schröder.

Lees meer over een operatie

Risico's van een operatie van een versleten tussenwervelschijf

Vanuit de voorzijde (ALIF)

Naast de kleine risico’s als infectie of (na-) bloeding bestaat erbij deze benadering ook een hele kleine kans op een darmperforatie, omdat de wond langs de darmen gaat.

Zorgvuldige patiëntenselectie

Door een grotere beschikbaarheid van allerlei implantaten voor spondylodeses wint deze operatie snel aan populariteit. Helaas wordt de indicatie voor de ingreep niet altijd even goed gesteld. Hoe zorgvuldiger de patiëntenselectie, hoe beter het resultaat. Voor sommige patiënten is het een 'laatste redmiddel'. Ze hebben van alles al geprobeerd, zijn ten einde raad en hebben daarom soms te hoog gespannen verwachtingen van een ingreep. Men dient dit alles goed van tevoren te bespreken met de chirurg.

Na de operatie van een versleten tussenwervelschijf

Resultaten van de operatie

Wanneer de wervels worden vastgezet voor uitsluitend rugklachten kan men een succespercentage 40 à 50% verwachten. Bij afwijkingen op slechts een niveau zonder bijkomende problemen kan het succespercentage bij een goede patiënten selectie door de test met het gipskorset stijgen tot 80 a 85% (zie publicatie: The Spine Journal (april 2018)).

Mindere resultaten bij rokers

Het resultaat blijft bij rokers duidelijk achter. Ook het bereiken van een stabiele benige verbinding lukt bij deze groep patienten minder goed. In de Verenigde Staten wordt de operatie bij rokers dan ook in de meeste gevallen niet gedaan. Ook bij ons wordt een dergelijke operatie pas uitgevoerd als de patiënt minstens 3 maanden niet meer gerookt heeft (lees hierover meer in mijn blog: 'Roken en rugklachten').