Rughernia

Wat is een rughernia?

Een uitstulping van de tussenwervelschijf

Een hernia (Hernia Nuclei Pulposi, HNP) is een uitstulping van de tussenwervelschijf. Deze uitstulping drukt op een beenzenuw, waardoor pijnklachten in het been ontstaan, eventueel met verschijnselen van uitval van de zenuw (doof gevoel of krachtsvermindering).

Normale rug

Rughernia

Hernia operaties horen tot de meest frequente, door neurochirurgen uitgevoerde ingrepen. Van de bijna 11.000 hernia’s die er elk jaar in Nederland worden geopereerd nemen de neurochirurgen er ruim 9000 voor hun rekening.

Onduidelijke oorzaak van rugpijn

Veel vaker nog worden neurochirurgen met het probleem van de rugpijn geconfronteerd. Het is in veel gevallen niet duidelijk of rugpijn door de hernia veroorzaakt wordt. Vroeger ging men daar altijd van uit, tegenwoordig gelooft men dat slijtage van een tussenwervelschijf wel een rol kan spelen bij het ontstaan van rugpijn.

Een hernia kan echter ook optreden zonder rugpijn. De typische klacht van een hernia is uitstralende pijn in één been, omdat de hernia meestal links of rechts zit. Soms zit de hernia in het midden. Dan kan er uitstraling in beide benen bestaan.

Oorzaken van een rughernia

Slijtage van de tussenwervelschijf

Slijtage of degeneratie van een tussenwervelschijf is een normaal proces dat bij iedereen in meerdere of mindere mate plaatsvindt. Zwaar werk met veel bukken en tillen kan wel meer rugklachten geven, maar het ontstaan van een hernia wordt er niet door veroorzaakt. Hernia's komen even vaak voor bij mensen met licht en zwaar werk. Opvallend is dat rugoperaties bij rokers veel vaker nodig zijn en ook nog tot slechtere resultaten leiden dan bij niet-rokers. Vooral bij mensen met ‘zit-beroepen’, zoals chauffeurs en kantoorpersoneel komen hernia’s vaker voor.

Iedereen kan een hernia krijgen

Bij de degeneratie kan de tussenwervelschijf gaan uitpuilen, er kan echter ook een scheur in de buitenring optreden. Hier doorheen kunnen stukken uit de zachte kern naar achter gedrukt worden in de richting van het wervelkanaal. Meestal scheurt de ring op de zwakste plek, en dat is precies waar de beenzenuw uit het wervelkanaal komt. Iedereen kan een hernia krijgen, en waarom dit bij de een wel en bij de ander niet gebeurt is niet bekend. Wel zie je hernia's iets vaker in bepaalde families optreden (lees ook mijn blogartikel: 'Waarom ik').

Klachten van een rughernia

Meestal rugklachten vooraf

Meestal gaan rugklachten aan het optreden van een hernia vooraf. Heel veel patiënten hebben wel eens een spitaanval gehad. De verschijnselen van de hernia bestaan echter uit pijn die in het been uitstraalt, eventueel met een doof of prikkelend gevoel. Deze pijn treedt op in het verzorgingsgebied van de beenzenuw waarop de hernia drukt. Druk op de zenuw kan ook krachtverlies van een been- of voetspier veroorzaken.

Verlammingsverschijnselen of een prikkelend gevoel

De functie van de zenuw is tweeledig: de zenuw verzorgt de spieren, maar ook een huidgebied. Iedere zenuw heeft zijn "eigen" spier en huidgebied. De stoornissen die kunnen optreden kunnen bestaan uit verlammingsverschijnselen van een of meer spieren, of een prikkelend dan wel doof gevoel. Omdat bij hoesten, niezen en persen (HNP) de druk in het wervelkanaal wordt verhoogd, dus ook de op de beenzenuw, kan de pijnlijke uitstraling in het been even toenemen. Uit de beschrijving van de beenpijn en uit het eventueel vastgestelde krachtverlies is al vaak af te leiden om welke zenuw het gaat.

Diagnose van een rughernia

Neurologisch en beeldvormend onderzoek

Om aan te tonen dat de pijn in het been inderdaad veroorzaakt wordt door het uitstulpen van de tussenwervelschijf moet na het neurologisch onderzoek beeldvormend onderzoek gebeuren. Een MRI van de wervelkolom is het onderzoek van eerste keus bij verdenking op een rughernia.

Voordeel van een MRI is vooral de afbeelding in drie richtingen en het zichtbaar maken van de tussenwervelschijf zelf, op een manier die iets zegt over de slijtage daarvan.

Operatie van een rughernia

Niet elke hernia hoeft geopereerd te worden

Met rust en afwachten gaan 70 tot 80% van alle hernia's vanzelf weer over. Men moet dus niet te vroeg besluiten tot een operatie. Aan de andere kant is het zo, dat bij te lang wachten het herstel na een ingreep vertraagd kan zijn. In het algemeen houdt men aan niet eerder dan na 6 weken te opereren (tenzij er een spoedindicatie bestaat), maar wel binnen 6 maanden als de klachten dan nog bestaan (Journal of Neurosurgery Spine, Oktober 2019).

Er bestaan vele manieren om een hernia te verwijderen. De technieken die ik gebruik zijn de MTD- en de PTED techniek. Beide technieken zijn minimaal invasief, dwz een operatie met zo min mogelijk spierschade. De PTED techniek is hiervan de meest minimaal invasieve, echter niet alle hernia’s kunnen met deze techniek worden verwijderd. Dat hangt vooral af van de grootte van de hernia, de lokatie van de hernia in het wervelkanaal en de plaats van de hernia tov de beenzenuw.

PTED

Deze techniek bestaat al een tijdje, echter onlangs is een publicatie verschenen in een vooraanstaand wetenschappelijk tijdschrift. Daaruit blijkt dat deze techniek bij patienten nog minder omgevingschade veroorzaakt, waardoor mensen nog sneller herstellen en sneller hun leven en werk weer kunnen hervatten. Dit belangrijk onderzoek is uitgevoerd onder supervisie van mijn coll. Haranghi in het Park Medisch Centrum in Rotterdam. Deze techniek is inmiddels door alle verzekeraars geaccepteerd en opgenomen in het standaard verzekeringspakket en wordt dus 100% vergoed. Deze operatie techniek voer ik uit in het Park Medisch Centrum in Rotterdam. Lees meer over PTED in mijn blogartikel 'Nieuwe operatietechniek voor rughernia’s goedgekeurd!'

De operatie wordt uitgevoerd met behulp van een zogenaamde endoscoop, een starre buis van ongeveer 7 mm in doorsnee. In deze scoop zit een werkkanaal waar doorheen micro-instrumenten kunnen worden ingebracht om de hernia te verwijderen. Aan het einde van de endoscoop zit een minuscuul cameraatje waarmee het kleine gebied, waar de hernia zit, kan worden gefilmd. De patient hoeft niet onder narcose, maar krijgt een lokale verdoving in de huid. Wel krijgt de patient kortdurend een licht slaapmiddel toegediend door de anesthesist. De patient kan dezelfde dag nog naar huis en hoeft dus niet te overnachten.

MTD

De MTD techniek is eveneens een minimaal invasieve operatie methode die ook al een tijdje bestaat en die ik in het Park Medisch Centrum uitvoer. Hierbij wordt ook een buisje ingebracht in de onderrug, die iets dikker is dan de PTED endoscoop, zo’n 2 cm. Eigenlijk is dit buisje een elegante wondspreider waar doorheen geopereerd kan worden zonder veel spierschade te veroorzaken. Met deze techniek kunnen alle typen hernia’s worden verwijderd. De patient krijgt wel kortdurend een narcose maar kan ook dezelfde dag naar huis.

Operatie van een lage rughernia

Een operatie; hoe gaat dat?

Klik op de onderstaande knop voor meer algemene informatie over een operatie bij dr. Schröder.

Lees meer over een operatie

Risico's van een operatie van een rughernia

Mogelijke complicaties na de operatie

Zoals bij iedere operatie zijn er ook bij deze ingreep enkele risico's. De kans hierop is echter zeer gering. Het betreft immers een ingreep die bij ons vele malen per jaar wordt uitgevoerd.

Niettemin kan er altijd wat toename van neurologische uitval optreden. Dit is meestal het gevolg van het moeten manipuleren van de zenuw, die lang in de knel gezeten heeft. Een infectie, of niet goed genezende wond behoort ook tot de gebruikelijke risico's. Een zeer zeldzame, maar wel uiterst vervelende complicatie is de nabloeding. Een andere, niet ernstige complicatie is het bekende liquorlek. Dit is een klein scheurtje in het zakje dat het hersenvocht omgeeft. Als dit gebeurt dan wordt tijdens de operatie het lekje meteen gedicht en heeft dit verder geen consequenties voor het verdere herstel. Heel soms blijft het toch lekken. Dan zal op een later tijdstip het lekje opnieuw moeten worden gedicht.

Na de operatie van een rughernia

Tips van de fysiotherapeut

Na de operatie wordt de patiënt in ons centrum op de been geholpen door de fysiotherapeut. Deze geeft nog tijdens het verblijf tips en aanwijzingen voor de thuissituatie. Maar patiënten moeten zich vooral houden aan de drie gouden leefregels voor thuis (lees hierover meer in mijn blog: 'The morning after'). De patiënten zijn meestal de dag na de operatie al weer mobiel en kunnen dan weer naar huis.

Terug voor controle

Controle vindt 2 weken na operatie eerst telefonisch plaats, waarbij het resultaat van de operatie op dat moment bekeken wordt. Meestal krijgt de patiënt dan te horen dat hij of zij wel weer zijn of haar gang kan gaan en de belasting mag opvoeren.

Weer bewegen en werkhervatting

Fysiotherapie na ontslag mag alleen plaatsvinden om te gaan bewegen onder begeleiding indien er bewegingsangst bestaat, of als de conditie slecht is. Direct intensief trainen van de rug- of buikspieren is niet goed, want de rugspier is na een operatie gedurende 3 tot 6 maanden niet op volledige trekkracht. De snelheid van herstel na de operatie verschilt per patiënt. Werkhervatting hangt natuurlijk ook samen met het type werkzaamheden. Altijd geldt: Je mag alles wat je kunt, maar wel luisteren naar je lichaam en gas terug nemen als het niet gaat.