Kanaalvernauwing in de onderrug

Wat is een kanaalvernauwing in de onderrug?

Anatomie van de wervelkolom

De wervelkolom bevindt zich op een centrale plaats in het bewegingsapparaat. Het bestaat uit 7 nekwervels, 12 borstwervels, 5 lendenwervels en het heiligbeen. Tussen twee wervellichamen ligt telkens een tussenwervelschijf, en deze 23 schijven verhogen de elasticiteit en de bewegingsmogelijkheden van de wervelkolom en ze fungeren ook als schokdemper.

Het wervelkanaal

In het midden van de wervelkolom ligt het wervelkanaal. Aan de achterkant van het kanaal zit de wervelboog met het doornuitsteeksel. Hoewel een vernauwing in het wervelkanaal op ieder niveau kan voorkomen, is dit toch meestal in de nek en in de onderrug het geval.

Normale rug

Kanaalvernauwing in de onderrug

Oorzaken van een kanaalvernauwing in de onderrug

Slijtage of degeneratie van de wervelkolom

Slijtage of degeneratie van de wervelkolom is een normaal proces dat bij iedereen in meerdere of mindere mate plaatsvindt. Sommigen hebben van nature een nauwer wervelkanaal dan anderen.

Tijdens het degeneratieproces vindt verdikking plaats van de banden (ligamenten) tussen de wervels. Daarnaast treedt vergroting (verbreding en afplatting) op van de kleine tussenwervel gewrichtjes, die dakpansgewijs aan de achterzijde de verbinding tussen de wervelbogen vormen. Hierdoor wordt de ruimte voor de zenuwen steeds kleiner, vooral in het gootje waar de zenuwen het wervelkanaal verlaten. Soms draagt een uitpuilen van de tussenwervelschijf nog wat aan de vernauwing bij.

Klachten van een kanaalvernauwing in de onderrug

Pijn in beide benen

Onder in het wervelkanaal lopen alleen nog zenuwen. De klachten en verschijnselen worden veroorzaakt door druk hierop en kunnen daardoor erg lijken op die van een hernia. Vaak is er sprake van pijn in beide benen, dat verergert bij lopen. De klachten lijken daardoor op die welke ontstaan bij een vaatvernauwing aan de benen (z.g. etalagebenen).

Bij lopen treedt pijn op, soms ook een doof gevoel en/of krachtvermindering in de benen. In rust, vooral in gebukte houding, hurkend of zittend, verdwijnt de beenpijn dan weer snel. Dit komt omdat bij lopen de kromming in de wervelkolom wat toeneemt en daardoor de druk op de zenuw wat afneemt. Patiënten met een vernauwing kunnen daarom ook vaak wel goed fietsen. Ook vertellen ze vaak dat ze tijdens het winkelen graag op het winkelwagentje steunen.

Diagnose van een instabiele wervelkolom

Lichamelijk onderzoek

Naast het klachtenverhaal van de patient en een gedegen neurologisch onderzoek wordt vervolgens beeldvorming verricht. Een MRI van de onderste wervelkolom is het onderzoek van eerste keus en toont meestal gedetailleerd de afwijking aan. Soms wordt aanvullend nog een CT-scan verricht om de botstructuren beter in beeld te brengen.

Diagnose van een kanaalvernauwing in de onderrug

Ten slotte zal moeten worden uitgesloten of de klachten en symptomen door een vaatafwijking in het been veroorzaakt worden, want dat kan dezelfde klachten en symptomen geven. Dit kan eenvoudig gebeuren door bij lichamelijk onderzoek de slagaders in de benen en voeten te voelen. Indien deze niet goed voelbaar zijn zal eerst een aanvullend vaatonderzoek moeten volgen, meestal met een echo apparaat.

Operatie van een kanaalvernauwing in de onderrug

Meestal is het door de klachten, symptomen en uit het hulponderzoek wel duidelijk wanneer geopereerd moet worden. Toch is de patient degene die uiteindelijk de beslissing neemt om geopereerd te worden, want hij of zij alleen weet hoe ze de ernst van de klachten ervaart.

Om de vernauwing op te heffen vindt een operatie vanuit de achterzijde plaats (z.g. benige decompressie). Hierbij wordt een kleine incisie gemaakt in het midden van de onderrug, precies boven het niveau van de vernauwing. Tussen de rugspieren door wordt dan tussen twee wervelbogen het wervelkanaal geopend en overtollig bindweefsel en botweefsel verwijderd om de beknelde beenzenuwen die uit het kanaal lopen, te ontknellen.

Een operatie; hoe gaat dat?

Klik op de onderstaande knop voor meer algemene informatie over een operatie bij dr. Schröder.

Lees meer over een operatie

Risico's van een operatie van een kanaalvernauwing in de onderrug

Geen operatie zonder risico's

Zoals bij iedere operatie zijn er ook bij deze ingreep enkele risico's. De kans hierop is echter zeer gering. Het betreft immers een ingreep die bij ons vele malen per jaar wordt uitgevoerd.

Niettemin kan er altijd wat toename van neurologische uitval optreden. Dit is meestal het gevolg van het moeten manipuleren van de zenuw, die lang in de knel gezeten heeft. Een infectie, of niet goed genezende wond behoort ook tot de gebruikelijke risico's. Een zeer zeldzame, maar wel uiterst vervelende complicatie is de nabloeding. Een andere, niet ernstige complicatie is het bekende liquorlek. Dit is een klein scheurtje in het zakje dat het hersenvocht omgeeft. Als dit gebeurt dan wordt tijdens de operatie het lekje meteen gedicht en heeft dit verder geen consequenties voor het verdere herstel. Heel soms blijft het toch lekken. Dan zal op een later tijdstip het lekje opnieuw moeten worden gedicht.

Na de operatie van een kanaalvernauwing in de onderrug

Herstellen na de operatie

Na de operatie wordt de patiënt op de been geholpen door de fysiotherapeut en de verpleegkundige. De patiënten zijn meestal de dag na de operatie al weer mobiel en kunnen dan weer naar huis.

Controle na de operatie

Controle vindt 2 weken na operatie eerst telefonisch plaats, waarbij het resultaat van de operatie op dat moment bekeken wordt. Meestal krijgt de patiënt dan te horen dat hij wel weer zijn gang kan gaan en de belasting mag opvoeren. Als de patient al een duidelijke verbetering voelt dan kan verder worden afgewacht. In een enkel geval wordt de patient in ons centrum fysiek terug gezien. Dat kan altijd als de patient dat graag wil.

Weer bewegen en werkhervatting

Fysiotherapie wordt gedurende 3 maanden na de operatie afgeraden omdat de rugspier door de operatie licht geblesseerd is. Met andere woorden: de rugspier is gedurende een periode niet op normale trekkracht. Wel kan de fysiotherapeut op indicatie van de chirurg patient na de operatie begeleiden als er forse bewegingsangst bestaat, of als de conditie slecht is. Direct intensief trainen van de rug- of buikspieren is dus niet goed en werkt meestal averechts. De snelheid van herstel na de operatie verschilt per patiënt. Werkhervatting hangt natuurlijk ook samen met het type werkzaamheden. Altijd geldt: Je mag privé alles doen maar je moet luisteren naar je lichaam en gas terug nemen als het niet gaat (lees hierover meer in mijn blog: 'The morning after')